سن موضوعی بیولوژیکی است یا روانی؟ - وبلاگ تفریح و سرگرمی

به گزارش وبلاگ تفریح و سرگرمی، یورونیوز نوشت: بعضی می گویند که سن فقط یک عدد است و بعضی نیز تاکید دارند که نمی توان منکر نشانه های بیولوژیکی پیری در بدن شد و علائمی در بدن ما نمایان می شوند که گذر زمان را نشان می دهند. پاسخ درست چیست و آیا پیری اتفاقی بیولوژیکی است یا تنها در فکر ما شکل می گیرد؟

بدن انسان تا ابد دوام نمی آورد و با گذشت زمان، بعضی از سیستم ها که زمانی خوب کار می کردند به تدریج آغاز به خراب شدن می نمایند.

هنگام بحث علمی درباره پیری، نمی توان از اهمیت تلومر غافل ماند؛ بخشی از ساختار فیزیکی دی ان ای سلول ها که در انتهای هر کروموزوم قرار داد و به عنوان یک سپر حفاظتی برای محافظت از ژنوم سلول عمل می نماید.

اما نکته این است که هربار که یک سلول تقسیم می گردد، طول تلومرهای آن نیز کوتاهتر می گردد تا زمانی که با ادامه فرایند تقسیم سلولی، تلومرها آنقدر کوتاه و درنهایت تخریب می شوند تا اینکه نشانه های مرگ سلول پدیدار می گردد.

دانشمندان برای اولین بار حدود دو دهه پیش توانستند ارتباط میان تلومرهای کوتاهتر و طول عمر کمتر را کشف نمایند. در آن موقع تحقیقاتی که روی افراد 60 ساله و بیشتر انجام شد، نشان داد افرادی که تلومرهای کوتاه تری دارند، بیشتر در معرض خطر مرگ ناشی از یک بیماری عفونی یا بیماری قلبی هستند.

از آن موقع طول تلومر به عنوان نشانگر زیستی پیری پذیرفته شده و به یاری آن می توان شرایط سلامت افراد را به نسبت سن آن ها تخمین زد.

با این حال، همه با این نظر موافق نیستند و تحقیقی که در سال 2021 میلادی انجام شد نیز نشان داد که به علت ماهیت پیچیده پیری، بعید است که یک نشانگر زیستی منفرد بتواند به تنهایی تمام عوامل را ثبت و سن واقعی انسان را مشخص کند.

با این وجود این تحقیق نیز تایید کرد که طول تلومر زمانی که همراه با عوامل دیگر در نظر گرفته گردد، می تواند نتایج دقیق تری درباره سن واقعی افراد ارائه دهد.

منظور از عوامل دیگر، این است که مردان و زنان ویژگی های منحصر به فردی دارند (مانند از بین رفتن تدریجی کروموزوم Y از بعضی سلول ها و یائسگی) که می تواند بر تسریع فرایند پیری آن ها تاثیر بگذارد.

پیر شدن بدن به اشکال دیگر از جمله ساییدگی و پارگی بعضی اندام ها و بافت های بدن نیز ظاهر می گردد و اگرچه این موضوع که گاه یک سیستم بیشتر از سیستمی دیگر تحت تاثیر فرایند پیری قرار می گیرد، به خود فرد مربوط می گردد، اما این تحقیقات نشان دادند که چرا بسیاری از بیماری ها مانند سرطان، زوال عقل و آرتروز در افراد مسن شایع تر هستند و چرا توانایی هایی مانند بینایی و شنوایی می توانند به تدریج در طول زمان کاهش یابند.

سن چیست؟

دکتر جولیان موتز از کینگ کالج لندن، در جریان کنفرانسی در مارس 2023 میلادی از یافته های تحقیقاتی پرده برداشت که نشان می داد افراد دارای سابقه بیماری روانی، مسن تر از آن چیزی هستند که باید باشند.

او گفت: ما دریافتیم کسانی که سابقه بیماری روانی داشتند، دارای مشخصات متابولیتی بودند که نشان می داد از سن واقعی خود بزرگتر هستند. به عنوان مثال، افراد مبتلا به اختلال دوقطبی، دارای نشانگرهای خونی بودند که نشان می داد آن ها حدود 2 سال بزرگتر از سن تقویمی خود هستند.

به تازگی، مطالعه دیگری نیز نشان داد که آن دسته از مبتلایان به کووید19 که در بیمارستان بستری شدند و قبلاً در معرض مقدار بالایی از آلودگی هوا بودند، نشانه های بدتری ازابتلا به کووید داشتند و پیامدهای این بیماری نیز تأثیری معادل اضافه شدن 10 سال به سن تقویمی آن ها داشته است.

یک اختلال ژنتیکی نادر به نام پروگریا نیز باعث پیری زودرس می گردد.

تلومرها نیز اگر به هر علتی (مانند دیگر اعضای بدن) دچار مشکل شوند، بدن را بیمار می نمایند و معمولا نیز علائمی را بروز می دهند که معمولاً با پیری مرتبط هستند (مانند پوکی استخوان).

نکته دیگر اینکه از نظر علمی، سن تقویمی شما معمولا ارتباط کمی با احساس شما دارد. بطور مثال، پس از یک روز خسته نماینده در محل کار ممکن است به طعنه بگویید که حدود 10 سال پیر شده اید و برعکس، از بسیاری از افراد مسن بشنوید که اصلا فکر نمی نمایند که بالای 90 سال عمر دارند.

شما به مقدار ای که احساس می کنید پیر هستید

اگر تعداد شمع های روی آخرین کیک تولدتان سن تقویمی شما را نشان می دهد، سنی که در درون خود احساس می کنید سن ذهنی شماست.

در سال های اخیر تحقیقات متعددی صورت گرفته که تایید می نماید افرادی که احساس جوان تر شدن می نمایند احتمالا زندگی طولانی تری دارند.

یکی از این تحقیقات در سال 2015 میلادی روی بیش از 300 یهودی اشکنازی انجام شد که بین 94 تا 109 سال سن داشتند و نتایج این مطالعه نشان داد که دیدگاه مثبت افراد درباره زندگی، احتمالا باعث افزایش طول عمر آن ها شده است.

مطالعه دیگری نشان داد خوش بین بودن با افزایش 11 تا 15 درصدی طول عمر، مرتبط است و نتایج تحقیقی دیگر نشان داد که سن ذهنیِ پایین تر، می تواند نشانۀ سلامت مغز باشد؛ بنابراین اگر رویکرد فرد به زندگی می تواند چنین تأثیر شدیدی بر طول عمرش داشته باشد، می توان نتیجه گرفت که سن بیشتر یک پدیده روان شناختی است تا بیولوژیکی.

البته اگرچه صحبت درباره حفظ یک نگرش خوش بینانه نسبت به زندگی بسیار آسان است، اما در واقعیت، احتمالا داشتن چنین نگرشی همواره آسان نیست؛ بویژه آنکه تحقیقات نیز اهمیت حیاتی میان روابط بین فردی و سلامت جسمانی را ثابت نموده است و به این ترتیب تنهایی می تواند یک مشکل واقعی برای افراد مسن باشد.

سن موضوعی بیولوژیکی است یا روانی؟

شاید برترین پاسخ این باشد: هردو.

زیرا نه تن ها شرایط جسمی و روانی ما متناسب با سن تغییر می نماید، بلکه هر کدام می تواند بر دیگری و درنهایت بر تجربه ما از پیری تأثیر بگذارد و به همین علت به نظر می رسد که پیری پدیدۀ پیچیده ای است.

بعلاوه اگرچه تحقیقات اهمیت سنِ ذهنی را نشان دادند، اما بعید است که پزشکان به این زودی ها توجه خود را به سن تقویمی متوقف نمایند. زیرا توجه به سن تقویمی همچنان یکی از برترین شاخص هایی است که ما را در مقابل بسیاری از خطرها هوشیار نگه می دارد و به عنوان مبنای طرح های پیروز غربالگری بیماری استفاده می گردد.

پیریِ بیولوژیکی اجتناب ناپذیر است، اما تحقیقات روان شناختی نیز نشان داده اقداماتی که برای حمایت از سلامت روان و رفاه افراد انجام می گردد، می تواند به افراد یاری کند تا چند سالی به عمر خود بیفزایند.

227227