آنالیز آماری مهاجرت نخبگان ایرانی در یک دهه گذشته - وبلاگ تفریح و سرگرمی

به گزارش وبلاگ تفریح و سرگرمی، بر اساس شاخص های علم، فناوری و نوآوری و به استناد آمار منتشر شده از سوی یونسکو آمار مهاجرت نخبگان ایرانی در یک دهه گذشته شیب منفی داشته است.

گروه فناوری وبلاگ تفریح و سرگرمی، حمیده آقاجانی- روزی بیشتر از 12 ساعت درس می خواند، مهمانی نمی رود و خیلی از خوش های روز های نوجوانی و شروع جوانی را تجربه نمی نماید تا به یک هدف برسد. دلش می خواهد عکس در صفحهه اول روزنامه چاپ گردد و برود همان دانشگاهی که رویای هر شب است. هنوز نتایج کنکور نیامده آقای دکتر و خانم مهندس خانواده می گردد و کیلو کیلو قند توی دلش آب می گردد. با نام رتبه برتر و نخبه وارد دانشگاه می شوند به حق هم همین است، مزد روز ها و شب ها تلاششان را گرفته اند اما....

اما بعضی از همین نخبگان دانشگاهی که حالا به جای پشت میز مدرسه زیر نظر بهترین اساتید مشق علم می نمایند در سر سودای دگر دارند. چمدانشان انگار سالهاست یک گوشه از خانه آماده است تا راهی دیار فرنگ شوند. خیلی ها هنوز پایشان به دانشگاه باز نشده دنبال راه و رسم اپلای کردن هستند و کشور مقصد را انتخاب می نمایند؛ البته همه هم اینطوری نیستند، خیلی ها صفت و سخت مانده اند پای کار و کشور، درسشان که تمام می گردد به فراخور رشته تحصیلی گوشه ای از کار مملکت را به دست می گیرند و سرشان گرم کار است.

درباره مهاجرت نخبگان که حرف می گردد اولین جمله ای که به ذهن می رسد فرار مغز هاست. دو کلمه ای که آمار مربوط به آن از سوی غربی ها اغراق می گردد و از سوی مسئولین ایرانی انکار. منطقی این است که منکر رفتن نخبگان از کشور نباشیم، زیرا شاهدیم که این اتفاق رخ می دهد، اما حقیقتا آن چه غربی ها می گویند هم آنچنان صحت ندارد و در سال های اخیر حتی شاهد بازگشت بسیاری از این نخبگان به دلیل فراهم شدن بستر های مناسب شغلی و پژوهشی هستیم.

نرخ خالص مهاجرت ایران چقدر بوده است؟

اگر قرار باشد به آمار ها استناد کنیم یکی از مراجع قابل اتکا سازمان ملل و در راس آن یونسکو است. یونسکو ژانویه سال 2019 آماری از مهاجرت نخبگان کشور ها صادر نموده که بر این اساس ایران در سال 2011، در صندلی 12 در میان کشور های اعزام نماینده دانشجو در جهان بوده و همین رقم در سال 2016 به رتبه 18 رسیده است.

آنالیز تعداد خالص دانشجویان بین المللی

طبق آمار منتشر شده از سوی یونسکو می توان مهاجرت و جابجایی بین المللی افراد تحصیل نموده را مورد رصد و مقایسه قرار داد. اگر قرار باشد در نمودار زیر می خواهیم شرایط تعداد خالص دانشجویان بین المللی کشور های ایران، عربستان سعودی، ترکیه، برزیل و مالزی را مورد آنالیز قراردهیم.

در بازه زمانی مورد مطالعه سال های 1391 تا 1394 شاهد کاهش نسبی تعداد دانشجویان بین المللی هستیم، بر این اساس در سال 1391 تعداد 51417 نفر بودند که این رقم در سال 1394 به 48067 نفر رسیده است؛ در حالی که کشور هایی مثل عربستان سعودی و برزیل سیر صعودی داشته اند.

بر اساس آمار های منتشر شده تعداد خالص دانشجویان بین المللی کشور عربستان سعودی در سال 91 تعداد 64577 نفر بوده که در سال 94 این تعداد به 85241 نفر رسیده است. در حالی که کشور ترکیه همچون ایران سیر نزولی داشته و مالزی در یک خط نسبتا ثابت در تعداد خالص دانشجویان بین المللی واقع شده است.

جابجایی بین المللی دانشجویان آموزش عالی به دیگر کشور ها

بر خلاف همه جوسازی ها علیه ایران درخصوص مهاجرت افراد تحصیل نموده، اما آمار های جهانی که یونسکو منتشر نموده خلاف آن را ثابت می نماید. ایران در سال 1391 نزدیک 1.60 درصد جابجایی بین المللی دانشجویان آموزش عالی به کشور های دیگر داشته که این رقم در سال 1394 به رقمی معادل 1.001 رسیده است.

کشور هایی همچون مالزی با وجود اینکه تبلیغات گستره ای بر روی دانشگاه های خود می نمایند، اما در این بازه زمانی بیشترین جابجایی بین المللی دانشجویان آموزش عالی خود را داشته است. به طوری که این رقم از 5.552 درصد به 7.942 درصد رسیده است. از آنجا که کشور عربستان سعودی از نظر آموزش عالی متقاضی خارجی چندانی ندارد در نتیجه بیشترین جابجایی در این کشور از داخل به خارج بوده است.

پرواز به سمت آمریکا، راهی که تحصیلکرد ه ها می فرایند

بر اساس گزارش های سالانه آمار مهاجرت از دفتر آمار مهاجرت آمریکا تعداد زیادی از افراد راهی کشور آمریکا می شوند. البته این افراد غالبا با ویزا های تحصیلی در این کشور ساکن هستند و احتمالا پس از سرانجام دوران تحصیل به کشور های خود باز می گردند، زیرا در آمار دیگری تعداد افراد مقیم در این کشور مورد مطالعه قرار گرفته است.

آمار ها نشان می دهد که تعداد ایرانی های پذیرش شده غیرمهاجرتی (شامل دانشجویان) در امریکا از کشور ایران افزایش چشمگیری داشته است. بر این اساس در سال 1391 تعداد 24290 نفر به این کشور مهاجرت تحصیلی داشته اند که هر سال این رقم بیشتر شده تا جایی که در سال 1394 به 35266 هزار نفر رسیده است.

البته این آمار ها بدین معنی نیست که فقط ایرانی ها مشتاق سفر به آمریکا برای ادامه تحصیل هستند حتی در بعضی موارد این حجم از مهاجرت در برابر بعضی کشور ها بسیار ناچیز هم هست. اگر قرار باشد چند کشور مثل عربستان سعودی، ترکیه، برزیل، کره جنوبی، روسیه و چین را با ایران در این شاخص مقایسه کنیم خواهیم دید که چین و برزیل از سایر کشور در یک بازه زمانی معین پیشی گرفته اند.

ایرانی ها کمتر مقیم ینگه جهان می شوند

گزارش های سالانه آمار مهاجرت از دفتر آمار مهاجرت آمریکا حاکی از آن است که تعداد ایرانیان دریافت نماینده اقامت دائم و قانونی امریکا در نیمه اول دهه 90 هر سال کاهش داشته است. آمار های منتشر شده نشان می دهد متقاضیان اقامت دائم در کشور امریکا از سوی ایران در سال 1391 نزدیک به 8955 نفر بوده اند که با اندکی افزایش در سال 1392 به 9658 نفر رسیده اند. اما در سال های بعدی این رقم سیر نزولی داشته به طوری که در سال 1394 تعداد ایرانیان متقاضی اقامت دائم در امریکا 9074 نفر بوده اند.