نویسندگی برای من در دو کلمه خلاصه می گردد: شیرین و جانکاه، هیچ گاه خواننده زرد نداشتم - وبلاگ تفریح و سرگرمی

به گزارش وبلاگ تفریح و سرگرمی ، داوود غفارزادگان، بیش از سه دهه در حوزه ادبیات داستانی، در دو بخش بزرگسال و کودک و نوجوان فعالیت داشته است. او که در این مدت جوایز ارزشمندی همانند جایزه 20 سال ادبیات داستانی (بزرگسال) برای کتاب ما سه نفر هستیم و نشان طلایی از جشنواره بزرگ برگزیدگان ادبیات کودک و نوجوان را کسب نموده، می گوید: هیچ نویسنده ای از جایزه و تشویق بدش نمی آید، اما مساله این است که تا چه مقدار باید به آن توجه داشت، چراکه آثار شاخص به مرور زمان ماندگار می مانند. نهم مهرماه سالروز تولد غفارزادگان، یکی از داستان نویسان پیروز در دو دهه اخیر است که به این بهانه دقایقی را با او هم کلام شدیم؛ با نویسنده ای که عاشق رنگ ها و باغبانی است .

بیش از سه دهه از داستان نویسی شما می گذرد و در طول این سال ها، عناوین متعددی را منتشر کردید. اکنون که در آستانه ورود به 63 سالگی هستید، راه پر فراز و نشیب نویسندگی را چطور توصیف می کنید؟

قطعا اگر این سوال را به یکباره از هرکسی بپرسید، جامی خورد و من هم جاخوردم. کِی وارد 63 سالگی شدم؟ در این مدت چه کاری کردم؟ به پشت سر نگاه می کنم... ممکن است این حرف ها تکراری و کلیشه ای به نظر بیاید؛ اما چیز دیگری به فکرم نمی آید. شاید بگردد سال هایی را که کارم نوشتن بوده و مدام نوشتم، در دو کلمه خلاصه کرد: شیرین و جانکاه. شیرین از این رو که نفسِ نوشتن، نفسِ خلق کردن، انگار تنهایی مطلق است. غمی پنهان است که شیرینی در آن وجود دارد. به همین دلیل بسیار زیبا و خوش آیند است و تماشا و گفتن از آن بسیار خوش

هیچ گاه خواننده زرد نداشتم. حتی کتاب های من در حوزه کودک و نوجوان هم خواننده زرد ندارند.

است؛ به خصوص از دور.

وقتی وارد دنیا نوشتن می شوید و می خواهید اثری ادبی بنویسید، واقعا کاری جانکاه و سخت را پیش رو داری؛ به ویژه وقتی مثل من بخواهید به صورت تجربی بنویسید و به فکر راضی کردن کسی نباشید؛ و سعی کنید هرچه که به فکر شما درست می آید، همان را انجام دهید. من در طول این چند دهه فعالیت در حوزه ادبیات هرآنچه به فکرم درست بود، انجام دادم. از مقتل نویسی گرفته تا کار با متون کلاسیک، قصه کودک و نوجوان، رمان و داستان کوتاه.

نگاه من تاریک پیمایی بود. سعی می کردم از راهِ نرفته بروم و شاید دنبال خودم بودم. نوشتن برای من این گونه بود و به همین دلیل هیچ گاه خواننده زرد نداشتم. حتی کتاب های من در حوزه کودک و نوجوان هم خواننده زرد ندارند. البته این اتفاق خوبی برای نویسنده نیست؛ چراکه نویسنده ای که خواننده زرد ندارد، تیراژ آثارش پایین می آید. به هرحال هرکسی به شکلی کار می نماید و من این سه دهه را این گونه دیدم و از آن پشیمان نیستم. اگر قرار باشد که این جهت پیموده را دوباره تکرار کنم، قطعا با تجربه ای که امروز دارم، اشتباه هایم را کنار می گذارم، اما بازهم به همین صورت پیش می روم و در نهایت آنچه تا به اینجا انجام دادم را دوباره تکرار خواهم کرد، به همین شکل تاریک پیمایی خواهم کرد و سعی می کنم تا خودم را با کارهایی که در حوزه ادبیات انجام می دهم راضی کنم و البته نوشتن در حوزه ادبیات را ادامه خواهم داد.

من همواره در حوزه ادبیات نوشتم و دنبال موضوع دیگری نبوده ام. نویسنده در دوران سرمایه داری تبدیل می گردد به عنصری مثل دلقک- نویسنده، یعنی نویسنده اثری فراوری کند که سودآور باشد، خواننده داشته باشد و ناشر درپی آن باشد. این ها اتفاق های بدی نیست؛ اگر خودبه خود رخ دهد و برای رسیدن به آن تمهیدی

نویسنده در دوران سرمایه داری تبدیل می گردد به عنصری مثل دلقک- نویسنده، یعنی نویسنده اثری فراوری کند که سودآور باشد، خواننده داشته باشد و ناشر درپی آن باشد.

اندیشیده نگردد. ولی اگر نویسنده بخواهد تعمدا به این سمت برود، دیگر اثرش زیاد شکل ادبیات به خود نمی گیرد و نتیجه دیگری دارد. مثل سینما، به نوعی کار صنعتی و غیرادبی می گردد. من به هیچ نام اعتقادی به این مسائل نداشتم، در نتیجه به روش خودم کار کردم و سه دهه فعالیت ادبی ام را بد ندیدم. یعنی همان عناصر شیرینی، غم پنهان و تنهایی در خلق کردن برایم وجود داشته است. و خب؛ سختی و جانکاهی هم برای تعامل با زبان و راضی نگه داشتن خود در خلق اثر ادبی وجود دارد. اما من از این جهت پشیمان نیستم و اگر قرار به تکرار این جهت باشد، بازهم به همین شکل این جهت را در پیش می گیرم و همین راه را خواهم رفت.

در کارنامه خود سابقه جوایزی همانند جایزه 20 سال ادبیات داستانی و نشان طلایی از جشنواره بزرگ برگزیدگان ادبیات کودک و نوجوان را دارید. اما اگر امروز از شما بپرسیم مهمترین مشوق ها و محرک ها در جهت داستان نویسی تان چه بوده است، به چه مواردی اشاره می کنید؟

بله. من جایزه کم نگرفته ام. به خصوص در حوزه کودک و نوجوان جوایز متعددی گرفته ام. در حوزه بزرگسال شرایط فرق می نماید. بی شک هیچ نویسنده ای از جایزه و تشویق، تیراژ بالا و عایدی زیاد بَدش نمی آید. فقط مساله این است که یک نویسنده چقدر باید روی این مسائل حساب بازکند و رسیدن به این موارد چگونه است.

من در مدت فعالیتم به این نتیجه رسیدم که در ادبیات، غربال به دست، بعدا می آید و پشت سر قافله است؛ یعنی بعد از مدتی، صحبت ها و حواشی، معاصر بودن اثر و سلیقه ای رفتار کردن نسبت به آثار و نویسنده می گذرد و کنار می رود، وغربال به دست، آثار را غربال می نماید، و در نتیجه کاری که باید بماند، می ماند و کاری که نباید بماند، می رود. و چه خوب که می رود.

با این حال که از جایزه گرفتن بدم نمی آید اما جایزه گرفتن آنچنان اهمیتی برای من نداشته است. گاه برخی از جایزه ها را قبول نموده ام اما این را هم بگویم که هرجایزه ای

هیچ کس نمی تواند به شما درجه بدهد یا درجه شما را بکند. فقط اثر شما می تواند صحبت کند؛ آن هم در دراز مدت.

را نگرفتم. فقط نکته این است که بابت این جوایز قرار است چقدر هزینه بدهی. به نظر من در وادی ادبیات و در دراز مدت، نه کسی می تواند پاگون شما را بکند و نه کسی به شما پاگون بدهد. این ها در کوتاه مدت اتفاق می افتند. می بینید طرف جایی نشسته، خودش می نویسد، خودش چاپ می نماید، خودش نقد می نماید و خودش برای خودش دست می زند. این کارها مثل هرکار دیگری، بچه گانه و مضحک است که البته در ادبیات ما بسیار شاهد این موارد هستیم، اما واقعیت چیز دیگری ست. هیچ کس نمی تواند به شما درجه بدهد یا درجه شما را بکند. فقط اثر شما می تواند صحبت کند؛ آن هم در دراز مدت.

شما علاوه بر نوشتن، اهل بوم و نقاشی هم هستید و تا آنجایی که می دانم، به باغبانی هم علاقه فراوانی دارید. کمی از علاقه مندی هایتان بگویید و اینکه مجموع این علایق چقدر در ساختن غفارزادگانی که ما میشناسیم، موثر بوده است؟

واقعیت این است که من اصلا نقاش نیستم اما از رنگ ها خیلی خوشم می آید. عاشق رنگ ها هستم. شاید همین رنگ و حس زنده ای که در باغبانی وجود دارد، باعث شده به باغبانی تا این میزان علاقه داشته باشم. البته باغی ندارم و تنها چند گلدان دارم، منتها از کودکی به این کار علاقه داشتم.

به نقاشی هم بسیار علاقه مندم. بیشتر اوقات نقاشی هایم را-چه دیجیتالی و چه روی بوم- در صفحات مجازی ام می گذارم. همه این کارها بسیار شخصی هستند و نتیجه علاقه شخصی من اند و نمی گردد به آن ها کار هنری گفت. الان حوصله ندارم اما یک وقت هایی بود که آشپزی را هم خیلی دوست داشتم؛ چون نهایتا وقتی شما آشپزی می کنید با رنگ ها و طعم ها سروکار دارید. این کارها را خیلی دوست داشتم و هنوز هم دوست دارم.

من معتقدم که هیچ چیز نمی تواند جای طبیعت و رنگ ها را پر کند. زندگی ما فاقد رنگ است، ادبیات ما فاقد رنگ

زمان طعمِ وقت دارد. هر دوره ای از عمر یک طعمی دارد.

است و این اصلا جالب نیست. یک جور نالیدن، یک جور پشت سر هم وصف های آنچنانی آوردن در ادبیات است انگار. اگر دقت کنید، بسیار مضحک و بچگانه به نظر می آید؛ سطحی است. به نظرم در ادبیات معاصر به شدت خلأ رنگ داریم. با گذشته کاری ندارم؛ ما سعدی، حافظ، عطار و به خصوص مولانا را داریم که آثارشان مملو از رنگ است. شاید از آن ها چیزی به ما نرسیده است.

به هرحال هرکسی اوقاتش را به گونه ای می گذراند. یک زمانی که بیشتر رنگ روی رنگ می گذاشتم، برای آن بود که آماده نوشتن شوم و یا تمرکز کنم. باغبانی هم همین طور. نمی گویم نقاشی و باغبانی در خدمت داستان نویسی ام بوده؛ نه. ولی کنار هم و همسو با یکدیگر بوده اند. هیچ وقت نتوانستم بگویم کدام یک برای من ارجح است. هنوز هم این کارها را دوست دارم و انجام می دهم.

در طول این سال ها یکی از کارهایی که دنبال نموده اید، تدریس در کارگاه های داستان نویسی بوده است. کمی درباره این تجربه صحبت کنید. و اینکه چقدر به نسل های بعدی نویسندگان امیدوارید؟

از سال ها پیش کلاس خصوصی داشتم و درحال حاضر هم این کلاس ها ادامه دارند. در طول این سال ها، شاگردهای زیاد داشته ام و کتاب های زیادی هم از آن ها تا به امروز منتشر شده است. کار من معلمی و داستان نویسی است. شغل اصلی من معلمی بود و بازنشسته آموزش و پرورش هستم. برخی اوقات فکر می کنم در نوشتن و معلمی، کدام یک برای من ارجح است. واقعا نمی دانم، انگار برای من، هر دو با هم همسو هستند. من از معلمی بسیار لذت می برم. معلمی عالمی است که وقتی دوستش داشته باشی، بیشتر از آنچه یاد بدهی، یاد می گیری. بسیار می آموزی و شغل بسیار خوبی است. من به معلمی

این روزها، طبق معمول کارم نوشتن است. اصلا روزی را به یاد ندارم که ننوشته باشم.

علاقه دارم و در کلاس هایم با سلیقه و شیوه خودم کار می کنم. من عاشق این کار هستم و با جان و دل به شاگردانم آموزش می دهم. در این سال ها تعدادی از آن هایی که در کلاس های من حضور داشتند، کتاب منتشر کردند و شناخته شدند.

از میان تصاویری که طی یکسال اخیر در صفحات مجازی به اشتراک می گذارید، تماشا تصاویر خندان نوه شیرینتان بسیار لذتبخش است. حضور این عضو نو در خانواده شما، چه تاثیری بر شما و فضای داستان های شما گذاشته است؟

حدود یکسال است صاحب نوه شدم و کسی که نوه دارد می داند که نوه چه معنایی دارد. به قول ابوسعید ابوالخیر که هرچیزی طعمِ وقت دارد. زمان طعمِ وقت دارد. هر دوره ای از عمر یک طعمی دارد و الان طعمِ وقت من نوه ام است. من هیچ وقت، هیچ چیز را هم سنگ زندگی ندانسته ام؛ یعنی همواره به بروبچه هایی که با آن ها کار می کنم، می گویم که هیچ چیزی هم سنگ و بالاتر از زندگی نیست. مبادا این طور فکر کنید که شما باید همه چیز را فدا کنید برای این که یک کتاب چاپ کنید یا یک داستان بنویسید. بدون زندگی کردن، نمی توان نوشت و خوب کار کرد. زندگی کردن برای افراد، معنای مختلفی دارد. ممکن است نوع زندگی که یک اهل قلم یا یک هنرمند انتخاب می نماید، به نظر مردم خیلی جالب و قشنگ نیاید یا اصلا نگردد نام آن را زندگی گذاشت. به هرحال این ها یک جور برخورد شخصی با این مساله است.

این روزها، طبق معمول کارم نوشتن است. اصلا روزی را به یاد ندارم که ننوشته باشم. منتها این که بگویم روی کتاب خاصی کار می کنم، نه. مدتی است که این کار را انجام نمی دهم؛ اما دائم می نویسم؛ دائم کلاس دارم و هرروز تدریس می کنم. با هنرجویانم کار می کنم و عاشق نوه ام هستم؛ مثل هر پدربزرگ دیگری.

منبع: ایبنا - خبرگزاری کتاب ایران